camiel van breedam

Het oeuvre van Camiel Van Breedam, dat zijn aanvang vond in 1956, bestaat uit een grote variëteit aan sculpturen, objecten, collages, assemblages, environments,.. die steevast het materiaal voorop stellen, en dit in de breedst mogelijke zin. Zijn vaders loodgietersatelier was de grootste katalysator voor deze fascinatie. Gebruikte materialen, die al vele doelen dienden, worden in nieuwe constellaties opgenomen en lijken ons hierdoor iets (nieuws) te willen vertellen. Zijn vaak – maar niet uitsluitend – minimalistisch ogende werken zitten boordevol nuances die onze aandacht vestigen op de kwaliteit van die materialen: hun textuur, vorm, breekbaarheid, zwaarte/lichtheid, complementariteit,… maar ook hoe wij daar bepaalde verwachtingen bij hebben.

Het materiaal is een drager, letterlijk vanuit het oogpunt van de architectuur, maar ook veel doordringender – en daardoor minder zichtbaar – van boodschappen, referenties, betekenissen en geschiedenis.

Van Breedam maakt ons duidelijk hoe de dingen altijd al tot ons spreken, dat we ze begrijpen omdat ze een bepaalde functionele rol spelen in ons leven. Ons denken wordt door de dingen in onze omgeving geactiveerd, geïnformeerd. Volgens sommige hedendaagse filosofen is het dan ook de logica van de dingen die een logica in ons denken aanbrengt. Door elementen uit te vergroten of op zijn kop te zetten veroorzaakt Van Breedam iets van vervreemding, ja, maar ook poëzie. De aandacht wordt naar andere aspecten van de dingen geleid, los van de verwachte structuren. De vele architecturale elementen roepen vertrouwde associaties op, maar door de dingen te ontleden creëert Van Breedam vooral ruimte voor de verbeelding.

In architectuur is het heel letterlijk: de samenstellende structuren zoals muren, vensters, daken en trappen geven onze bewegingen vorm, geven richtingen aan. Maar ze ondersteunen hierin ook onze dagdagelijksheid, ons overleven. Deze structuren zijn dan ook niet enkel drager in de enge zin van het woord, ze zijn drager van onze hele sociaal georiënteerde wereld. Een element dat vaak terugkomt in het oeuvre van Van Breedam en dan ook een significante symbolische rol krijgt is de steunbeer, zoals hier te zien in de werken Hoge muren (met luifel en steunbeer) (2014) en Steunbeer (1997).

Een stukje rood duikt bijna overal op, een rode draad die verwijst naar het sociale engagement van de kunstenaar, maar die misschien ook een visuele aanduiding is voor het sociale van onze tastbare omgeving. Wij krijgen vorm en we begrijpen onszelf door de interactie met onze omgeving waartegenover we ons verhouden. Dingen zijn hierin nooit slechts dingen, ze zijn uitermate sociaal geëngageerd, ze vormen een onlosmakelijk constituerend onderdeel van onze betekenisvolle socio-culturele wereld, meer nog, ze bemiddelen onze plaats in de wereld. Ze hebben in die zin een eigen soort taal: de taal die de handeling daarin mogelijk maakt.

Het werk van Van Breedam refereert niet enkel naar het sociale van de dingen, maar ook naar onze geschiedenis, de gebeurtenissen die de samenleving en diens conventies in bepaalde richtingen duwt. In zijn environments is Van Breedam, in tegenstelling tot de formalistische, symbolische spreektaal van zijn andere werken, heel figuratief en expliciet maatschappijkritisch en snijdt hij thema’s aan van ‘de bezoedeling van de natuur en de mens’ zoals oorlogen en de gemarginaliseerde Indianen.

Doorheen zijn oeuvre zijn er vele odes aan kunstenaars waar hij naar opkijkt terug te vinden. Door deze verwijzingen komt mooi naar voor hoe ook de kunsten een eigen taal hebben die doorheen de tijden verandert en onze unieke menselijke ervaring van wat ons omringt en overkomt weet te verbeelden op een manier die de gewone taal vaak ontbeert. Max Ernst M.E vorm (2018) en M.E. vorm 7 (2008) en Joseph Cornell Een huis voor Joseph Cornell (1995) komen in deze tentoonstelling aan bod, maar ook Georges Vantongerloo , Paul Klee, Oskar Schlemmer, Chaïm Soutine,… zijn kunstenaars die hem tot op de dag van vandaag blijven inspireren.